हिट-अँड-रन घटना हे गंभीर गुन्हे आहेत जे अपघातात सहभागी असलेल्या चालकाने माहिती न देता किंवा जखमी पक्षांना मदत न देता घटनास्थळावरून पळ काढला तेव्हा घडतात. ही एक गंभीर समस्या आहे ज्यामुळे दरवर्षी असंख्य मृत्यू होतात. त्याची घटना वारंवार घडते आणि त्यामुळे मालमत्तेचे, व्यक्तीचे किंवा दोघांचेही नुकसान होते. घटनास्थळावरून पळून जाणे, पीडित व्यक्ती आणि अधिकारी दोघांनाही आवश्यक प्रक्रियेचे पालन करणे कठीण बनवते.
1 ली पायरी: हिट-अँड-रन प्रकरणात तुम्ही बळी म्हणून सहभागी असाल, तर तुम्ही पहिली गोष्ट घ्या आपली सुरक्षितता सुनिश्चित करा. कारचे गंभीर नुकसान झाल्यास, स्वतःला आणि इतर लोकांना (असल्यास) वाहनातून काढून टाकणे चांगले आहे कारण ते धोक्याचे बनते. अपघाताच्या तीव्रतेनुसार अपघाताचे ठिकाण सुरक्षित किंवा असुरक्षित असू शकते. वाहनापासून दूर एखादे सुरक्षित ठिकाण शोधणे चांगले जेणेकरून पुढील कारवाई करता येईल.
पायरी 2: मग तुम्हाला दुखापत झाली आहे की नाही हे तपासण्यासाठी तुम्ही ते घ्यावे. वाहनात इतर लोक असल्यास, आपण प्रत्येकाला कोणत्याही गंभीर दुखापतीसाठी तपासावे. आपण पाहिजे ताबडतोब 100 वर पोलिसांना कॉल करा. जर तुम्हाला किंवा गुंतलेल्या लोकांना गंभीर दुखापत झाली असेल, तर तुम्ही देखील करावे वैद्यकीय मदतीसाठी विचारा. तुम्ही शांत राहण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे आणि अशी परिस्थिती उद्भवल्यास घाबरू नये.
advertisement
पायरी 3: पोलिस अपघातस्थळी येईपर्यंत प्रयत्न करावेत पुरावे गोळा करा यादरम्यान जवळच्या लोकांकडून. शक्य तितकी माहिती गोळा करण्याचा प्रयत्न करा. साक्षीदार, सीसीटीव्ही कॅमेरे आणि घटना रेकॉर्ड करू शकणाऱ्या इतर गोष्टी शोधा. असे केल्याने पुढील प्रक्रिया सुलभ होतील.
पायरी 4: पोलीस आल्यावर घटनेची सविस्तर माहिती द्या. आपण पाहिजे फाइल आणि एफआयआर पोलिसांनी घटनास्थळाची चौकशी केल्यानंतर.
पायरी 5: जर तुमच्या वाहनाचा विमा उतरवला असेल, विमा पुरवठादारांना कॉल करा आणि त्यांना या घटनेबद्दल सविस्तर माहिती द्या. कंपनीच्या बाजूच्या व्यक्तीने (तपास अधिकारी) तुमची क्रेडेन्शियल्स आणि घटनेची पडताळणी केल्यानंतर ते विमा दावे हाताळतील. यामुळे वाहनाचे झालेले नुकसान भरून निघेल.
ही सर्व पावले उचलल्यानंतर, पोलिसांचे काम आहे- गुन्हेगार शोधणे, आणि विमा कंपनी- झालेल्या नुकसानीची भरपाई मागणे. तुम्हाला गरज वाटत असल्यास, तुम्ही कायदेशीर सल्ला आणि सहाय्यासाठी वकील घेऊ शकता.
हिट-अँड-रन प्रकरणात तीन परिस्थिती उद्भवू शकतात:
पहिला, जेथे मालमत्तेचे नुकसान होते, म्हणजे मोटार वाहन आणि इतर मालमत्तेचे.
या परिस्थितीत, कोणालाही दुखापत नाही. हे अंतर्गत नोंदवले जाईल भारतीय दंड संहिता (IPC) चे कलम २७९ आणि कलम ३३६ रॅश ड्रायव्हिंग आणि इतरांचे जीवन आणि सुरक्षितता धोक्यात आणण्यासाठी.
advertisement
दुसरा, वाहनाचे नुकसान व्यतिरिक्त अपघातात कोणी जखमी झाल्यास.
येथे, IPC चे कलम 337 जर झालेल्या जखमा गंभीर स्वरूपाच्या नसतील तर लागू होईल, किंवा कलम ३३८ इजा गंभीर असल्यास लागू होईल (उदाहरणार्थ- फ्रॅक्चर). चुकीचे काम करणाऱ्यावरही पालन न केल्याबद्दल शुल्क आकारले जाईल मोटार वाहन (सुधारणा) कायदा, 2019 चे कलम 134, ज्यामध्ये असे म्हटले आहे की ड्रायव्हरने वैद्यकीय मदत घ्यावी आणि सर्व आवश्यक माहिती देऊन पोलिसांना मदत करावी.
तिसऱ्या, जिथे व्यक्ती आणि मालमत्तेचे नुकसान होते:
येथे, दुखापतीनुसार IPC चे कलम २७९, ३३६, ३३७ किंवा ३३८ लागू होतील. अपघातामुळे चालकाचा मृत्यू झाला असेल किंवा या घटनेत सहभागी असलेल्या अन्य व्यक्तीचा मृत्यू झाला असेल तर IPC चे कलम 304A लागू केले जाईल. हा विभाग आता द्वारे बदलण्यात आला आहे भारतीय न्याय संहिता (BNS) चे कलम १०६. BNS चे कलम 106 (2) लागू केले जाते जेव्हा ड्रायव्हर एखाद्या व्यक्तीच्या मृत्यूस कारणीभूत ठरल्यानंतर घटनास्थळावरून पळून जातो.
पोलिस घटनास्थळाच्या तपासाच्या संदर्भात आणि सर्व आवश्यक तपशीलांची पडताळणी केल्यानंतर आरोप लावतील.
अंतर्गत मोटार अपघातात एखाद्या व्यक्तीला गंभीर दुखापत झाल्यास किंवा मृत्यू झाल्यास आपण भरपाई मागू शकता मोटार वाहन (सुधारणा) कायदा, 2019 चे कलम 161. ही भरपाई केंद्र सरकार देते.
advertisement
या परिस्थितींबद्दल जागरूक राहिल्याने प्रक्रिया अधिक सहजतेने चालू होतात. या परिस्थितींमध्ये कोणत्या कृती केल्या पाहिजेत याची जाणीव असल्यास, समाज थोडा सुरक्षित होईल. या परिस्थितींबाबत जनजागृती केल्याने मोठ्या प्रमाणात जीवितहानी कमी होते.
हिट-अँड-रन प्रकरण हाताळण्यासाठी चिकाटी आवश्यक आहे. जरी या घटना निराशाजनक आणि आव्हानात्मक असू शकतात, इव्हेंटनंतर लगेचच योग्य पावले उचलणे आणि संपूर्ण तपास प्रक्रियेदरम्यान आपल्या निराकरणाच्या शक्यतांमध्ये लक्षणीय सुधारणा होऊ शकते. तुम्ही तुमच्या सुरक्षिततेला आणि तंदुरुस्तीला प्राधान्य द्यावे, शक्य तितकी माहिती गोळा करावी आणि आवश्यकतेनुसार व्यावसायिक मदत घेण्यास अजिबात संकोच करू नका.
तुमचे अधिकार आणि कायदेशीर प्रक्रिया समजून घेऊन, तुम्ही या कठीण परिस्थितीला अधिक प्रभावीपणे नेव्हिगेट करू शकता आणि न्याय आणि वाजवी भरपाई मिळवण्याच्या दिशेने कार्य करू शकता.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:
1. हिट-अँड-रन खटले चालवताना कोणती आव्हाने आहेत?
काही आव्हानांमध्ये वाहन आणि चालकाची ओळख पटवणे, प्रत्यक्षदर्शींची कमतरता, खराब तपास आणि हेतू आणि निष्काळजीपणा सिद्ध करण्यात अडचण यांचा समावेश होतो. पीडितांसाठी वैद्यकीय उपचारात होणारा विलंबही समस्या निर्माण करतो.
2. हिट अँड रनच्या घटना कशा रोखता येतील?
वाहतूक नियमांचे काटेकोर पालन, उत्तम रस्ते पायाभूत सुविधा आणि जनजागृती मोहिमेमुळे हिट-अँड-रन प्रकरणे रोखण्यात मदत होऊ शकते. सुधारित आपत्कालीन यंत्रणा देखील महत्त्वाच्या आहेत.
advertisement
3. हिट अँड रन प्रकरणांमध्ये पीडितांना कोणते अधिकार आहेत?
पीडित किंवा त्यांचे कुटुंबीयांकडून भरपाई मागू शकतात मोटार अपघात दावा न्यायाधिकरण. ते चालक आणि वाहन मालक यांच्याविरुद्ध नुकसान भरपाईसाठी दिवाणी खटला देखील दाखल करू शकतात. अपघातामुळे एखाद्या व्यक्तीचा मृत्यू झाल्यास, कुटुंब चालकावर फौजदारी गुन्हा दाखल करू शकते.
4. हिट-अँड-रन प्रकरणांमध्ये चांगले सामरिटन काय आहेत?
चांगले समॅरिटन हे असे लोक आहेत जे अपघातग्रस्तांना मदत करतात आणि त्यांना कायदेशीर उत्तरदायित्व आणि छळापासून संरक्षण दिले जाते. चांगले समरिटन मार्गदर्शक तत्त्वे सर्वोच्च न्यायालयाने जारी केले.
संदर्भ
- भारतीय दंड संहितेचे कलम २७९, ३३६, ३३७, ३३८, ३०४ अ
- भारतीय नागरी संहितेचे कलम 106
- मोटार वाहन (सुधारणा कायदा) चे कलम १३४ आणि १६१
- मोटार अपघात दावा न्यायाधिकरण
- चांगली समरीता मार्गदर्शक तत्त्वे
Written by Anushka Patel
Anushka Patel is a second-year law student at Chanakya National Law University. She is a dedicated student who is passionate about raising public awareness on legal matters
advertisement
पुढे वाचा
advertisement
